2015 dramatisch jaar voor de grutto

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland [land] op [publicatiedatum]

2015 was een dramatisch jaar voor de grutto. Er kwamen nauwelijks 4.000 jongen groot. Een historisch dieptepunt en bij lange na niet genoeg om de populatie in stand te houden. Maar toch is er hoop voor de grutto in Nederland. Weidevogelboeren die speciaal rekening houden met de grutto laten zien dat het wél kan. In de weides van deze boeren krijgen grutto’s wel voldoende kuikens groot. “Natte voeten, kruidenrijk grasland in een open landschap met genoeg rust. Dan ben je er eigenlijk al.”

Het slechte broedresultaat in 2015 is een nieuwe dreun voor de grutto. In 1960 was de grutto nog een algemene vogel met circa 120.000 paren, in 2011 waren er nog maar 40.000 paren over en dit jaar minder dan 30.000. Was 2014 al een extreem slecht jaar met ongeveer 4.600 jonge grutto’s. In 2015 stopt de teller waarschijnlijk rond de 4.000. En dat terwijl er ruim 10.000 jongen nodig zijn voor een stabiele populatie. Hoogleraar trekvogelecologie Teunis Piersma zei het afgelopen zaterdag onomwonden in een interview met de Volkskrant: “De grutto is onze nationale vogel. Het is de enige vogel die in ons land is ontstaan en die bijna uitsluitend in Nederland voorkomt. 85 Procent van de gruttopopulatie broedt in Nederland. Onze grutto, deze ondersoort, leeft niet op andere plekken in de wereld. 2015 wordt het allerslechtste gruttojaar in de geschiedenis. Er zijn hoogstens 4.000 kuikens geproduceerd. Dan heb je opeens een nationale vogel die richting uitsterven gaat.”

De kruidenrijke weides van Egbert
Maar het kan anders. Vogelbescherming Nederland probeert koste wat kost het tij voor de te grutto keren. Onder meer door het opzetten van een netwerk van weidevogelboeren die laten zien hoe het wél kan. Superboeren die een goed lopend bedrijf en de zorg voor weidevogels weten te combineren. Zoals weidevogelboer Egbert Zorgdrager op Terschelling: “De grutto’s krijgen in het huidige agrarische landschap vaak te maken met lage waterstanden, veelvuldig en vroeg maaien, en het vrijwel volledig ontbreken van bloem- en kruidenrijke weides. Dan hebben ze nauwelijks een kans om het te redden. Maar we hebben inmiddels de kennis en know how om het beter te doen en we weten wat wel werkt. Natte voeten, kruidenrijk grasland in een open landschap met genoeg rust. Dan ben je er eigenlijk al. Technisch kan het! Nu moet de maatschappij nog zijn verantwoording nemen. Zorgen dat boeren een goede boterham kunnen verdienen als ze goed voor de weidevogels zorgen en een eerlijke prijs voor de melk.”

Grutto is de Nederlandse panda
Zorgdrager noemt zichzelf liever weidevogelboer dan melkveehouder. Hij wacht met het maaien van zijn land totdat de weidevogels klaar zijn met broeden en de kuikens groot genoeg zijn om te vliegen. Onlangs werd de Zordrager uitgeroepen tot ‘Kanjer van Goud’ door de Nationale Postcode Loterij. Hij ontving een cheque van € 25.000 om te investeren in zijn duurzame manier van werken. “Dat was een daverende verrassing. Alle aandacht voor weidevogels is meegenomen en hard nodig, want er moet iets veranderen als we de grutto in heel Nederland willen redden. Het kan gewoon niet zo zijn dat we deze oer-Hollandse vogel straks kwijtraken. Wat de panda is voor China, is de grutto voor Nederland. De grutto is echt de kroon op het Nederlandse polderlandschap. Gaat het met de grutto goed, dan gaat het met alles wat eronder zit ook goed. Ik hoop dan ook echt dat de grutto tot nationale vogel wordt gekozen. Dan kan de overheid er gewoon niet meer omheen. Je kunt je nationale vogel toch niet laten uitsterven?”

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Mark Zekhuis, Saxifraga; Gerrit Gerritsen