Bultrug Johanna had plastic in maag
Bericht uitgegeven op [publicatiedatum]
In het verteringsstelsel van de in 2012 aangespoelde bultrug Johanna zaten stukjes plastic. Vervuilende ‘microplastics’ waren niet eerder aangetoond in baleinwalvissen.
Ellen Besseling, promovendus bij de leerstoelgroep Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer en Imares, vond in de maag en darmen zestien stukjes plastic. De grootte hiervan varieerde van 1 millimeter tot 17 centimeter. Aangezien slechts een vijfde tot een tiende van het spijsverteringsstelsel bewaard was gebleven, schat Besseling dat de bultrug maximaal 160 stukjes had ingeslikt. De onderzoekster kan echter niet uitsluiten dat Johanna al veel plastic had uitgepoept in de dagen dat ze gestrand op het wad lag.
Het is onwaarschijnlijk dat de tien meter lange Johanna last had van het ingeslikte plastic, denkt Besseling. De darmen zijn veel te groot om geblokkeerd te raken door zulke kleine stukjes plastic. Bij kleine dieren, zoals vogels, wordt dit wel regelmatig gezien. ‘Er zijn ook voorbeelden van potvissen die verstopt raken met grote stukken plastic’, zegt Besseling. ‘Op foto’s zie je dan halfvergane karkassen met daarnaast stukken zeil even groot als het dier.’
Plastic stukjes kleiner dan 5 millimeter, zogenaamde microplastics, zijn een voorname vorm van ‘plastic soep’, zeevervuiling met plastic afval. Deze fragmenten ontstaan doordat groter afval verweert en uiteen valt. Bultruggen krijgen de fragmenten waarschijnlijk binnen wanneer ze voedsel uit het water filteren. Het dier neemt een grote hap water die door de baleinen, een soort zeef, weer naar buiten geperst wordt. Hierbij blijft voedsel achter.
Onderzoek naar de maaginhoud van walvissen kan volgens Besseling helpen een indruk te krijgen van de plasticvervuiling. ‘Het laat zien dat dieren zover van ons vandaan microplastic binnenkrijgen.’
Momenteel wordt de maaginhoud van vogels al gebruikt om de plastic vervuiling in zee te monitoren. Walvissen spoelen niet zo vaak aan, maar sectie op deze dieren kan wel veel opleveren. Ze filteren zeer veel water en bewegen zich over grote gebieden.
Johanna spoelde in december aan op de zandbank Razend bol bij Texel. Na verscheidene reddingspogingen overleed het dier enkele dagen later. Bij de dissectie bemachtigde Besseling het darmstelsel. In het lab werd de inhoud gewassen, gezeefd en onder de microscoop bekeken. Geen smakelijk klus, aldus Besseling. ‘Je moet er wel een regenjas bij aan doen.’ Uiteindelijk onderzocht ze met een spectrometer voor elk verdacht stukje of fragmenten daadwerkelijk van plastic waren.
Tekst: Resource
Foto's: St. Maarten Nature Foundation; IMARES Wageningen UR